Gán ghép vội vàng

Hễ thấy một ai hay những ai đó bỗng nhiên gặp tai ương hay lâm cơn hoạn nạn thì rất dễ bị gán cho là “trời phạt”.

GÁN GHÉP VỘI VÀNG
(Thứ Bảy sau Chúa Nhật XXIX TN – Lc 13,1-9)


Gán ghép nguyên lý nhân quả cách “vô tội vạ” là thói quen không tốt nhưng lại khá phổ biến trong dân gian. Hễ thấy một ai hay những ai đó bỗng nhiên gặp tai ương hay lâm cơn hoạn nạn thì rất dễ bị gán cho là “trời phạt”. Dĩ nhiên kéo theo luận suy là vì họ tội lỗi, gieo nghiệp xấu nên hứng lấy quả báo. Nhiều người ở thời Chúa Giêsu cũng vậy, khi thấy một số người Galilê bị quan Philatô đàn áp, giết chết cách tàn nhẫn và thấy một số người bỗng dưng bị tháp Silôê đổ xuống đè chết thì người ta đã vội nghĩ rằng họ bị trừng phạt vì tội lỗi của họ.

Chúa Giêsu đã chấn chỉnh và sửa sai việc áp dụng nguyên lý nhân quả cách hồ đồ và thiếu hiểu biết này. Sự dữ xảy ra thường do nhiều nguyên nhân khác nhau. Bệnh tật, đau khổ hay cái chết của một hay nhiều người có thể là do định luật tự nhiên, có thể là do hành vi độc ác của kẻ xấu, cũng có thể chính đương sự gây ra vì cuộc sống không lành mạnh của mình… Một kết quả có thể do một nguyên nhân mà cũng có thể do nhiều nguyên nhân dệt thành. Khi thấy sự dữ mà áp dụng nguyên lý nhân quả cách vội vàng, hồ đồ thì chúng ta không chỉ dễ sai lầm trong việc gán ghép tội lỗi cách bất công cho nạn nhân mà chính chúng ta cũng dễ lầm tưởng về tình trạng sống của mình. Mình không gặp nạn là mình còn lành, còn tốt hơn họ!

Trong cơn dịch bệnh côvid 19 đang hoành hành, chuyện xưa, gán ghép nhân quả hồ đồ, thiếu suy nghĩ nay lại đang tái diễn dưới nhiều hình thức. Nghe tin nơi này F0 tăng nhiều thì vội phỏng đoán lý do trong đó có việc thầm kết tội kẻ này người kia. Và ắt có tâm trạng thỏa lòng vì vùng mình chưa hoặc ít người bị nhiễm virus. Nghe tin xứ này, cha kia bị Chính quyền “quản lý” chặt, “bị làm việc” thì tín hữu giáo dân và thậm chí các đấng bậc cũng vội luận suy: “chắc là có lỗi, có tội gì đây rồi!” Sự thường khi luận suy vội vàng như thế luôn kèm theo thái độ hả hê vì mình còn tốt, còn khôn ngoan, cẩn trọng và nghiêm túc hơn nhiều.

Trước các sự dữ đang xảy ra cho tha nhân, thái độ tốt nhất theo lời Chúa Giêsu dạy là hãy xét mình, kiểm điểm bản thân để sám hối ăn năn. Vì sao phải ăn năn sám hối? Chắc chắn có đó nhiều sự dữ xảy ra là do lỗi tội của chúng ta cách trực tiếp hay gián tiếp. Nếu do tội của chúng ta cách trực tiếp gây ra thì dễ nhận diện. Tuy nhiên có nhiều sự dữ mà tha nhân gánh chịu là do chúng ta thiếu sự liên đới. Đây là thứ tội chúng ta thường xuyên thú nhận trước khi dâng Thánh Lễ đó là tội thiếu sót, nghĩa là xao lãng, bỏ qua những việc phải làm đáng làm, nên làm trong khả năng và hoàn cảnh của mình (in what I have failed to do). Vì nếu mình biết sống tình liên đới và can đảm thực hiện điều phải làm thì hẳn sự dữ đã không ra hoặc nếu xảy ra thì hậu quả không đến nỗi tồi tệ, xấu xa như thế.

Một sự dữ đang xảy ra đó là tình cảnh khốn khổ của rất nhiều người, không chỉ là những người nhiễm bệnh Côvid 19 mà rất, rất nhiều người đang gánh bao tai ương do các kiểu cách chống dịch “quan liêu, chủ quan, duy ý chí”, thậm chí là thiếu khoa học, thiếu tình người. Nếu thành thật xét mình cách nghiêm túc, hẳn bạn và tôi, chúng ta phải đấm ngực ăn năn sám hối về nhiều thứ tội, nhất là tội thiếu sự liên đới, bỏ qua nhiều việc đáng ra phải làm. Dĩ nhiên hầu hết các việc đáng làm và phải làm luôn có đó cái giá phải trả.

Ăn năn tội bằng việc đấm ngực khóc lóc: dễ quá! Sám hối bằng việc ăn chay hãm mình: không quá khó. Nghe dụ ngôn cây vả không ra trái của Chúa Giêsu, hẳn chúng ta nhớ lại lời của thánh Gioan Tẩy giả: “Thấy nhiều người thuộc phái Pharisêu và phái Xa-đốc đến chịu phép rửa, ông nói với họ rằng: “Hỡi nòi rắn độc kia, ai đã chỉ cho các anh cách trốn cơn thịnh nộ của Thiên Chúa sắp giáng xuống vậy? Các anh hãy sinh hoa quả xứng với lòng sám hối. Và đừng tưởng có thể nghĩ bụng rằng: “Chúng ta đã có tổ phụ Abraham”. Vì tôi nói cho các anh hay: Thiên Chúa có thể làm cho những hòn đá này trở nên con cháu ông Abraham. Cái rìu đã đặt sát gốc cây: Bất cứ cây nào không sinh quả tốt đều bị chặt đi và quăng vào lửa.” (Mt 3,8-10).

Lm. Giuse Nguyễn Văn Nghĩa – Ban Mê Thuột

Đang xử lý, vui lòng đợi trong giây lát...