HAI MẶT CỦA MỘT ĐỒNG TIỀN
HAI MẶT CỦA MỘT ĐỒNG TIỀN
Một người trong các kinh sư đặt ra một câu hỏi giáo lý rất hay ‘Giới răn nào trọng nhất?’ và Chúa Giêsu đã đưa ra một đáp án vừa chính xác vừa ngắn gọn: “Giới răn trọng nhất là hãy mến Chúa hết lòng và yêu tha nhân như chính mình”. Giáo lý Chúa dạy quá rõ ràng, không ai còn bàn cãi làm gì, nhưng vấn đề khó là đem ra thực hành.
Tôi được mời ăn tiệc mừng ‘rửa tội’, có người nêu lên một vấn nạn: “Tại sao không để cháu đủ 18 tuổi và tự quyết định về vấn đề đức tin”. Có lẽ chủ ý của người có đạo nầy chỉ là nói cho vui, nhưng đây là một quan niệm của người ngoại giáo. Trong quyển sách ‘Tây Dương Giatô bí lục’ có mô tả việc trẻ em được đưa đến nhà thờ để các ‘cố đạo’ làm nghi thức bùa yểm, bôi trét những thứ ‘gì đó’ để làm cho tâm trí bị u mê đần độn, việc làm mờ ám và mang tính dị đoan nầy còn được tái diễn nhiều lần trong suốt cuộc đời của họ đã kìm giữ họ trong sự ngu muội tâm trí… họ trở nên thụ động cho bọn tay sai đế quốc và là nô lệ cho chủ nghĩa ‘giáo sĩ trị’. Để trả lời cho câu nói đùa trên, tôi chỉ trích lại câu trả lời của một vị mục tử: “Vấn đề rửa tội cho trẻ em không phải là tước mất tự do của con cái, vì khi con trẻ còn nhỏ thì không thể tự quyết nhiều thứ như: học trường nào và chữa bệnh ở đâu… Nhiệm vụ của cha mẹ là nuôi dưỡng, bảo vệ, dạy dỗ chúng những điều gì tốt cho chúng và tránh những điều nguy hại. Nếu cha mẹ nhận biết rằng Thiên Chúa là Chúa duy nhất và đức tin còn quý hơn một kho tàng thì tại sao còn chần chừ mà không cho con mình gia nhập Hội Thánh?”
Nói đến tự do, chúng ta liên tưởng đến câu nói thời danh của Thánh Augustinô: Khi dựng nên con, Chúa không cần hỏi ý con; nhưng để cứu chuộc con, Chúa cần sự cộng tác của con. Sự cộng tác ở đây là nói đến sự tự do quyết định làm lành lánh dữ. Khi nói về mầu nhiệm Chúa quan phòng, có một vấn nạn được nêu lên: “Chúa biết một người sẽ làm điều dữ, Chúa biết ông Giuđa sẽ phản bội, tại sao lại còn dựng nên họ và tại sao lại không ngăn cản? – Vì tôn trọng tự do của con người. Thử nhìn lại lịch sử dân Do Thái, chúng ta nhận ra rằng: Thiên Chúa tôn trọng tự do con người, nghĩa là họ tự do quyết định thờ Chúa hay bỏ Chúa; tuy nhiên Chúa vẫn không bỏ mặc họ phát triển như một cây hoang mà Chúa dạy dỗ họ, dìu dắt họ và cả trừng phạt họ… để dẫn họ về đường lành. Trở lại vấn đề con cái và đức tin cũng vậy: chúng ta có nhiệm vụ nói với con cái về ‘đường lành, về việc thờ phượng Chúa và bước đi trong lề luật Chúa’ như một sự thiện vĩ đại nhất trên trần gian nầy, là tiêu chuẩn chính để đánh giá sự thành công và hạnh phúc của một đời người.
Yêu mến Chúa và giữ luật Chúa là hai mặt của một đồng tiền. Trong Cựu ước, dân Do Thái đã được Thiên Chúa ban lề luật và ký kết giao ước tại núi Sinai: Dân Israel tôn thờ Một Chúa Duy Nhất và Chúa sẽ bảo vệ dân. Đây là hai vế của một giao ước. Thiên Chúa chưa bao giờ thất hứa nhưng dân Israel đã nhiều lần bội phản khi họ chạy theo các thần ngoại bang và Thiên Chúa đã kiên nhẫn với họ như người chồng phải chịu đựng một người vợ lăng loàn. Có một chuyện đáng nhắc lại ở đây: Dân Do Thái có hòm bia giao ước như một bảo chứng rằng Thiên Chúa hiện diện giữa họ, một ngày kia họ giao chiến với dân ngoại, họ cứ tưởng như mọi lần rằng Chúa sẽ bảo vệ họ và ra tay tiêu diệt quân thù, nhưng lần nầy thì Chúa đã bỏ rơi họ, vì họ đã sống như dân ngoại: cả việc thờ ngẫu tượng và bất tuân lề luật. Dân Do Thái bị quân địch đánh cho tơi bời và Hòm Giao Ước cũng bị mất. Dấu ấn của bí tích rửa tội làm cho ta trở thành con cái Chúa, nhưng đó không phải là ‘thẻ’ để vào nước trời, coi chừng có kẻ phải nghe lời chúc dữ: “Ta không biết các ngươi là ai!”, vì Chúa Giêsu đã nói rõ ràng: ‘ai yêu mến Thầy thì tuân giữ Lời Thầy’.
Yêu mến Chúa và yêu tha nhân cũng là hai mặt của một đồng tiền. Tôi không rành về tiền, nhưng tôi cũng mạn phép nói về nó một chút. Trên mỗi mặt của một đồng tiền có những họa tiết trang trí và những họa tiết ấn tín (phân biệt tiền giả hay tiền thật). Có lẽ đồng tiền kẽm chỉ có họa tiết trang trí, không sợ bị giả vì nó là đồng tiền nhỏ, nhưng nếu một mặt bị mài nhẵn hết họa tiết thì nó cũng trở thành đồng tiền mất giá trị. Còn nếu một mặt của đồng tiền giấy bị tẩy trắng hay bôi đen thì đồng tiền nầy cũng trở nên vô dụng. Đây là một hình ảnh minh họa lời nói của Thánh Gioan Tông Đồ: “Nếu ai nói mình yêu Chúa mà lại ghét anh em mình, thì nó là kẻ nói dối”.
Có những người chủ trương thiên đàng ở trần gian nầy chỉ nhờ vào lý trí và ý chí của con người: Luật pháp nghiêm minh bảo đảm sự bình đẳng mọi người, sự thịnh vượng sẽ đảm bảo không còn người nghèo và cung cấp mọi nhu cầu như an sinh giáo dục và y tế, lý trí sẽ hướng dẫn ‘mình vì mọi người và mọi người vì mình, sẽ không còn cảnh người bóc lột người… Tự trong bản thân mỗi người, ai trong chúng ta cũng nhận ra rằng lòng ích kỷ tham lam của con người sẽ tiêu diệt mơ ước ‘một thiên đàng hạ giới’. Chỉ có Chúa Giêsu là Đường đã dạy ta hai giới răn trọng nhất là mến Chúa và yêu người và cũng chỉ có Ngài là Đấng Cứu Độ luôn ban ơn Thánh giúp ta tiến bước trên con đường nên thánh, hướng về thành đô Giêrusalem trên trời… Tự sức mình, tôi và bạn chẳng làm nên công trạng nào đáng kể.
Nguyễn Văn Thiện