VHTK Đức Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII Ngày 11 tháng 10

  Dưới trời nắng bỏng mùa hè Rôma, sáng Chúa Nhật mồng 3 tháng Chín vừa qua, tại Quảng trường Thánh Phêrô, ÐGH Gioan-Phaolô II, 80 tuổi, đã trọng thể tôn phong năm Tôi Tớ Chúa lên bậc Chân Phước, hay Á Thánh, đặc biệt trong đó có Ðức Gioan XXIII.

Khoảng 100.000 tín hữu đã tham dự đại lễ tôn phong. Trong bài thuyết giảng, Ðức Thánh Cha nói lên ý nghĩa việc phong Chân Phước trong Giáo hội là nhằm đề cao các nhân đức anh hùng của các vị. Ngài phát biểu: "Khi phong Chân Phước cho con cái mình, Giáo hội không có ý cử hành các hành động đặc biệt có tính cách lịch sử của người ấy, nhưng đúng hơn là các nhân đức của họ, là những gì được sùng kính và noi gương."
  Khi ÐGH Chủ Sự tuyên xưng Chân Phước cho Ðức Gioan XXIII, cả quảng trường vang dội tiếng vỗ tay và những lời hoan hô nồng nhiệt bằng tiếng Ý "il papa buono" - Người Cha hiền. ÐTC Gioan-Phaolô II ca tụng Tân Chân Phước Gioan XXIII là "vị Giáo Hoàng ảnh hưởng đến thế giới bằng sự hòa nhã của Ngài, điều đó chứng tỏ một tâm hồn thiện ý của Ngài."

Ðức Thánh Cha đã nhận định về Ðức Gioan XXIII là người đạo đức truyền thống, và hăng say cầu nguyện cũng như hãm mình.

Theo Giáo luật, nếu không ở trong trường hợp đổ máu vì đạo, hay tử đạo, cần phải có một phép lạ được ÐGH công nhận thì một vị mới được tôn phong Á Thánh hay Thánh. Ngày thứ năm, 27 tháng Giêng vừa qua, ÐTC Gioan-Phaolô II đã ký sắc lệnh công nhận một phép lạ do Ðức Cố GH Gioan XXIII thực hiện vào năm 1966 cho Nữ tu người Ý tên Caterina Capitani. Nguyên Nữ tu này vốn bị chứng viêm màng bụng ác tính. Gia đình bà đã chuẩn bị mộ phần, vì bà chỉ còn nằm chờ chết, không còn cách nào chữa trị. Trong một thị kiến, bà đã nhìn thấy Ðức Gioan XXIII hiện ra nói với bà rằng, Ngài đã đáp ứng lời xin của bà và cầu bầu cho bà được khỏi bệnh. Và ngay lập tức, bà đã khỏi bệnh, và bắt đầu ăn uống được. Kết quả quang tuyến mấy ngày sau đó hoàn toàn xác nhận tình trạng bình phục. Nữ tu Capitani hiện vẫn còn sống và làm việc tại Sicily, Ý.
  Chân Phước Gioan XXIII tên thật là Angelo Giuseppe Roncalli, ra đời ngày 25-11-1881, tại làng Sotto il Monte, ngoại ôBergamo, trên đồi miền bắc Ý đại Lợi. Ngài là trưởng nam sau ba cô con gái của ông bà Giovanni và Marianna Roncalli. Gia đình Ngài có 9 người con và sinh sống bằng công việc nông trại.

Chú Angelo (thiên thần) gia nhập tiểu chủng viện Bergame năm 11 tuổi (1892), đại chủng viện năm 1895. Hết năm thần học thứ hai, thầy Angelo vào Viện Thần học Rôma đầu năm 1901 (20 tuổi). Ngài là một đại chủng sinh xuất chúng. Dù bị gián đoạn việc học hành trong hai năm, từ cuối năm 1901 đến 1902 vì nghĩa vụ quân sự, Ngài đã chịu chức Phó Tế vào năm sau đó, và Linh Mục vào ngày 10-6-1904.
Sau khi ÐGH Piô XII tạ thế vào năm 1958, Hồng Y Roncalli đã được triệu hồi về Vatican. Thế giới ngạc nhiên sửng sốt vô cùng, khi Ngài được bầu lên làm Giáo Hoàng ngày 28-10-1958, lúc Ngài đã thượng thọ 77 tuổi. Ngài đã lấy danh hiệu Giáo Hoàng là "Gioan thứ XXIII", theo các kiểu mẫu của Ngài về đời sống đạo đức: Thánh Gioan Tẩy Giả, ngôn sứ Chúa Kitô, và Gioan Người Thương Mến (John the Beloved), môn đồ Chúa Kitô.

Ðức Gioan XXIII trị vì Giáo hội duy trong 5 năm. Qua bệnh ung thư, Ngài đã được gọi về thiên quốc mồng 3-6-1963. Tuy thời gian rất vắn vỏi, Ngài đã được lịch sử đánh giá là "một vị Giáo Hoàng cải cách rất được yêu mến của thời đại mới." Quần chúng Ý gọi Ngài là "vị Giáo Hoàng của lòng nhân hậu."
  Do sự thúc đẩy và hướng dẫn của chính Thánh Linh, Chân Phước Gioan XXIII đã triệu tập Công Ðồng chung Vaticanô II, một hội nghị cách-mạng-hóa Giáo hội, canh tân Phụng Vụ, mở cửa đón nhận các tôn giáo khác, và công bố dân tộc Do thái không chịu trách nhiệm tập thể về cái chết của Chúa Yêsu Kitô, vị sáng lập Thiên Chúa giáo.


Mồng 7-12-1959, sau hơn một năm cai quản, Ðức Gioan XXIII đã chính thức đặt tên cho Công Ðồng là "Vaticanô II, Một Lễ Hiện Xuống Mới", và chọn mồng 5-6-1960, đúng ngày Lễ Hiện Xuống, để thành lập 12 ủy ban và 3 văn phòng đặc trách chuẩn bị Công Ðồng.

Với Tông huấn "Humanae Salutis", ban hành ngày 25-12-1961, Ngài quyết định triệu tập Công Ðồng vào năm 1962, và tự sắc "Concilium", ký mồng 2-2-1962, đã ấn định ngày khai mạc Công Ðồng là ngày 11-10-1962. Ngài chỉ chủ tọa được kỳ họp thứ I, từ ngày 11-10 đến mồng 8-12-1962. Ba kỳ họp sau đã được diễn tiến dưới triều vị kế nhiệm, ÐGH Phaolô VI.

Ðức Gioan XXIII đã khiêm tốn nói rằng Công Ðồng Vaticanô chỉ "mở cánh cửa sổ để luồng gió tươi mát thổi vào Giáo Hội", nhưng mọi người trên thế giới đều nhìn nhận đó là "một biến cố lớn lao trong lịch sử Giáo hội Công giáo."
  Vào đầu thập niên 70, khi là một sinh viên Viện Ðại học Ðalat, chúng tôi đã được đọc "Nhật Ký Linh Hồn" (Journal of the Soul) của Ðức Gioan XXIII, qua bản dịch của Senatus Sàigòn, xuất bản năm 1969. Tác phẩm của Ngài đã thu hút chúng tôi một cách mãnh liệt và chúng tôi nghiền gẫm nó hai, ba lần. Một ngày kia, khi lần giở từng trang nhật ký thiêng liêng ấy trên chuyến xe đò từ Sàigòn lên Ðalat, chúng tôi đã nghĩ trong tâm trí mình: "Nếu linh mục Việt Nam nào không đọc Nhật Ký Linh Hồn thì thật là rất uổng!" Cho tới hôm nay, chúng tôi vẫn cho nó là cuốn sách gối đầu giường của mọi người, cách riêng của các linh mục.

Những trang nhật ký đã được tác giả ghi lại khi tuổi vừa 14, từ năm 1895, đến Lễ Hiện Xuống năm 1962, tức vài tháng trước khi Ngài về họp "đại công đồng thiên quốc", BẢY MƯƠI NĂM dài của con người từ chủng sinh đến ngôi Giáo Hoàng.

Chính Ðức Gioan XXIII đã đề tên cho quyển "Nhật Ký Linh Hồn" từ năm 1902, dưới ánh đèn dầu leo lét của chủng viện, sau giờ nguyện gẫm. Những quyển nhật ký được Ngài đọc lại luôn để tự kiểm thảo và nhìn thẳng vào linh hồn của mình. Một năm trước khi về Nhà Cha, Ðức Gioan XXIII rơi lụy khi đọc lại những nét chữ của quyển Nhật ký số 1, tức những ghi chép đầu tiên, và Ngài bảo vị thư ký: "Khi tôi qua đời rồi, cha có thể cho phổ biến những quyển Nhật ký này. Biết đâu nó có ích cho những người bạn trẻ đang tiến về chức linh mục và những ai muốn sống kết hiệp với Thiên Chúa."

Senatus Sàigòn đã viết những lời giới thiệu thật chính xác, khi gửi tác phẩm đến độc giả Việt Nam: "Ðây những dòng tâm huyết trong ngần của một con người, của người linh mục, đơn sơ nhưng chứa đựng sức sống bên trong dồi dào với những vẻ đẹp hấp dẫn, an ủi và khích lệ người đọc."

Chúng tôi đã thâu thập được biết bao minh triết thiêng liêng cho đời sống mình, qua lòng đạo đức của Ngài, được phô bày trong những trang Nhật Ký Linh Hồn. Lòng đạo đức ấy chính là nguồn suối của tính đơn sơ, uy tín của đời linh mục, bình tĩnh và can đảm của Ngài. Chúng tôi đã in sâu đậm vào tâm trí mình lời này của Ngài: "Xin cho đời con là tờ giấy trắng trên đó Chúa muốn viết gì tùy ý Người." Ðó là sự đơn sơ phó thác cách tuyệt đối cho ý muốn của Thiên Chúa. Ðức Gioan XXIII đã không tính toán điều gì cho đời mình, không mưu trí, mưu lược, nhằm đạt chức vị và quyền bính thế gian. Ngài chỉ mở rộng lòng mình ra cho Ðấng Tối Cao, như Ðức Mẹ: "Xin Chúa cứ làm cho tôi..." (Lc 1:38).

Toàn bộ Nhật Ký Linh Hồn nói lên những nét độc đáo của con người tác giả: đơn sơ, dịu hiền, trong trắng, hy sinh, can đảm đến mạo hiểm. Ngài là một vĩ nhân, nay là một Thánh Nhân.

Trong bài giảng, ÐTC Gioan-Phaolô II cũng đã nhắc lại hình ảnh mà thế giới còn nhớ về Ðức Gioan XXIII là "vị Giáo Hoàng luôn luôn mỉm cười, với đôi tay giang rộng để ôm lấy toàn thể thế giới."
Một câu chuyện ngụ ngôn kể rằng thầy giáo nọ lần kia hỏi học trò: "Bằng cách nào, người ta có thể xác định rõ khi nào hết đêm tối và bắt đầu ánh sáng ban ngày?" Một trò đáp: "Ðó là lúc ta nhìn một con vật ở xa mà vẫn nhận rõ đó là con cừu hay con chó." Ông thầy bảo: "Không đúng!" Một trò khác thưa: "Ðó là lúc ta nhìn một cây lớn ở xa mà phân biệt được cây vả hay cây đào." Ông thầy bảo: "Vẫn không đúng!" Và thầy giải đáp ngay: "Ðó là lúc con nhìn lên khuôn mặt của bất cứ ai, con cũng nhận ra họ là anh em của mình. Vì nếu không nhận ra như vậy, thì bất cứ đó là giờ nào cũng là bóng tối thôi!" (Trích lại từ "Những Tâm Sự Ðầu Ðời Giám Mục" của tân GM Nguyễn Bình Tĩnh)
Ðức Gioan XXIII đã để lại cho chúng ta một trái tim yêu thương, tấm lòng nhân hậu, nụ cười thánh, sự hòa nhã, và vòng tay giang rộng tình người, hay như câu chuyện trên đây, nhìn lên khuôn mặt của bất cứ ai, Ngài cũng nhận ra họ là anh em của mình.

Nguyện xin Tân Chân Phước Gioan XXIII soi sáng, chúc lành, cho chúng con biết sống theo con đường tâm linh tuyệt vời của Ngài.
(Tu Viện Majella, CA, Sept. 12, 2000)

Đức Thánh Cha Phanxicô thiết lập Lễ nhớ hai thánh giáo hoàng Gioan XXIII và Gioan Phaolô II

WHĐ (13.09.2014) – Thể theo quyết định của Đức Thánh Cha Phanxicô, Đức hồng y Cañizares Llovera, Bộ trưởng Bộ Phụng tự và Kỷ luật các Bí tích đã ký Sắc lệnh ngày 26-05-2014, về việc ghi tên hai Thánh giáo hoàng Gioan XXIII và Gioan Phaolô II vào lịch phụng vụ chung của Giáo hội, và ấn định bậc “lễ nhớ không buộc” (gra­du memoriae ad libitum) dành cho hai vị thánh này.

Lễ nhớ Thánh giáo hoàng Gioan XXIII mừng vào ngày 11 tháng Mười (không phải 03 tháng Sáu như đã ghi trong Sổ bộ các thánh Roma sau lễ tôn phong Chân phước của ngài). Ngày 03 tháng Sáu là ngày Đức Gioan XXIII qua đời, tức là sinh nhật trên trời; và ngày này thường được chọn để mừng lễ một vị thánh. Còn ngày 11 tháng Mười là ngày kỷ niệm khai mạc Công đồng Vatican II (năm 1962) tại Đền Thánh Phêrô. Công đồng này là công trình vĩ đại và gây nhiều ngạc nhiên của một giáo hoàng chỉ mới bắt đầu thừa tác vụ Phêrô vào 4 năm trước đó, khi đã gần 77 tuổi.

Lễ nhớ Thánh giáo hoàng Gioan Phaolô II mừng vào ngày 22 tháng Mười, ngày kỷ niệm lễ nhậm chức giáo hoàng của ngài (năm 1978). Ngày này đã được ấn định từ khi Đức giáo hoàng Bênêđictô  XVI tôn phong chân phước cho ngài vàongày 01 tháng Năm 2011.

Và L’Osservatore Romano số ra ngày 12 tháng Chín 2014 đã đăng sắc lệnh của Bộ Phụng tự và Kỷ luật các Bí tích,cùng với các bản văn phụng vụ của Lễ nhớ Thánh giáo hoàng Gioan XXIII. Bản văn phụng vụ Lễ nhớ Thánh giáo hoàng Gioan Phaolô II đã được công bố trước đó.

 Minh Đức